ලංකාවේ එකම ජාත්‍යන්තර රංගකලා උළෙල මෙච්චරයි - M. Safeer
11 වැනි වරටත් ජාත්‍යන්තර නාට්‍ය රසයෙන් කොළඹ පුරවරය උද්දාමයට පත්වීමට නියමිතය. සතියක් පුරා පැවැත්වීමට නියමිත 11 වැනි ජාත්‍යන්තර රංග කලා උළෙල පිළිබඳව පූර්ණ කැපවීමෙන් මූලිකත්වය ගෙන කටයුතු කරන ප්‍රවීණ නාට්‍යවේදියකු වන එම්. සෆීර් සමඟ සිදුකළ හෘදයාංගම කතාබහයි මේ.
නුදුරේදී පැවැත්වීමට නියමිත 11 වැනි ජාත්‍යන්තර රංග කලා උළෙල ගැන කතා කරමු?
කොළඹ 11 වැනි ජාත්‍යන්තර රංග කලා උළෙල අගෝස්තු මස 25 වැනිදා සිට 31 වැනිදා දක්වා මරදාන එල්ෆින්ස්ටන් රඟහලේදීත්, සමගාමී උළෙල සැප්තැම්බර් 2 සිට 4 දක්වා හලාවත සුදසුන රඟහලේදීත්, සැප්තැම්බර් 3 සිට 7 දක්වා ඉන්දියාවේ ඇසෑම් හි ශ්‍රීමන්ත ශංකර්දේව් ජාත්‍යන්තර රංග ශාලාවේදීත් පැවැත්වීමට නියමිතයි. ඊට අමතරව රංග කලා උළෙලට සමගාමීව වැඩමුළු මාලාවක් පැවැත්වෙනවා. අගෝස්තු 26-30 වැනිදා දක්වා එම වැඩමුළු පැවැත්වෙනවා. ඊට අමතරව ජර්මන් සංස්කෘතික මධ්‍යස්ථානයේදී ජාත්‍යන්තර නාට්‍ය අධ්‍යක්ෂවරුන්ගේ සමුළුවක් පැවැත්වෙනවා. මෙවර උළෙලට අපි නම්කරලා තියෙන විශේෂ දේශීය කලාකරුවා තමයි ආචාර්ය රවිබන්දු විද්‍යාපති. ඒ වගේම අපේ විදේශීය ආරාධිතයා වෙන්නේ කොරියානු ජාතික, කොරියානු නාට්‍ය ආයතනයේ සභාපතිතුමා සොං-ජෙං-වූ.
කොළඹදී පවත්වන ජාත්‍යන්තර රංග කලා උළෙලේ විශේෂත්වය මොකක්ද?
මේ ජාත්‍යන්තර රංග කලා උළෙල ඇරුණාම ශ්‍රී ලංකාවේ වෙනත් ජාත්‍යන්තර රංග කලා උළෙලක් පවත්වන්නේ නැහැ. මේක තමයි ශ්‍රී ලංකාවේ තියෙන එකම නාට්‍ය උළෙල. අපි අවුරුදු දහයක් පුරාවට මෙය පවත්වලා එකොළොස් වැනි අවුරුද්දට තමයි මේ ඇවිත් තියෙන්නේ. මෙහි විශේෂත්වය තමයි ජාත්‍යන්තර නාට්‍ය උළෙලක් නැති රටක ජාත්‍යන්තර නාට්‍ය උළෙලක් තිබීම. ජාත්‍යන්තර නාට්‍ය උළෙලක් කියන්නේ ලෝකයට අපේ රට ගැන දැනගන්න ලැබෙන අවස්ථාවක්. ජාත්‍යන්තර නාට්‍යවේදීන්ට අපේ රටට එන්න තියෙන අවස්ථාවක්. මෙහිදී අධ්‍යක්ෂවරුන්ගේ සමුළුවේදී විවිධ රටවල්වල නාට්‍යවේදීන් එකට වාඩිවෙලා තමන්ගේ රටේ නාට්‍යවල තත්ත්වය ගැන කතා කරනවා. ඒ වගේම මෙහි විදේශීය නාට්‍ය 13ක් සහ දේශීය නාට්‍ය 12ක් තිබෙනවා. ඇත්තටම මේක ජාත්‍යන්තර තරගකාරී උළෙලක්. කොළඹදී පවත්වන ජාත්‍යන්තර රංග කලා උළෙලේ, ජාත්‍යන්තර අංශයක් සහ දකුණු ආසියානු අංශයක් තිබෙනවා. මේ අංශ දෙකටම අපි සම්මාන දෙනවා. ජයග්‍රාහී නාට්‍ය තෝරන්න ජාත්‍යන්තර විනිශ්චය මණ්ඩලයක් සහභාගි වෙනවා. විනිශ්චය මණ්ඩලය සඳහා විවිධ රටවල්වල විනිශ්චයකරුවන් සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රවීණ කලාවේදීන් සම්බන්ධ වෙනවා. විශේෂයෙන්ම කියන්න ඕනෑ, මේ ශ්‍රී ලංකාවේ නාට්‍ය කලාව ඇතුළේ ජාත්‍යන්තරයට සම්මාන පුදන එකම රංග කලා උළෙලයි.
මෙහි අරමුණු ගැන කතා කළොත්?
අරමුණු ගත්තොත්, විශේෂයෙන්ම අපේ රටේ නාට්‍යවේදීන්ට සහ ප්‍රේක්ෂකයන්ට දැනුම සහ අත්දැකීම් ලබාගන්න පුළුවන්. විශේෂයෙන් කියන්න ඕනෑ, මේ ශ්‍රී ලංකාවට විදේශ විනිමය උත්පාදනය කරන වැඩක්. ඒ වගේම තමයි මේක නිකන්ම නාට්‍ය පෙන්වන උළෙලක් නෙවෙයි. මේකේ වැඩමුළු ගණනාවක් තිබෙනවා. මේ වැඩමුළුවලින් ප්‍රතිලාභ ලැබෙන්නේ ලංකාවේ තරුණ නාට්‍යවේදීන්ට. ඒ වගේම මේක සංචාරක කර්මාන්තය ප්‍රවර්ධනය කරන්නත් යොදාගන්න පුළුවන්.
මේ සියල්ලට සවියක් වුණු ‘ඉන්ටර් ඇක්ට් ආ‍ර්ට්’ ආයතනය ගැනත් වචනයක් කතා කරමු?
‘ඉන්ටර් ඇක්ට් ආ‍ර්ට්’ කියන්නෙ ලංකාවේ නාට්‍ය කලාව ඇතුළේ සංස්කෘතික මැදිහත්වීමක් කරන කණ්ඩායමක්. මේ කණ්ඩායමත් පටන් අරගෙන දැන් අවුරුදු විස්සකට වඩා වැඩියි. ඉතින් අපිට ජාත්‍යන්තර නාට්‍ය උළෙල තියෙනවා. ජාතික නාට්‍ය උළෙලවල් තුනක් තියෙනවා. අපේ කණ්ඩායම නිසා ලංකාවේ තරුණ තරුණියන් විශාල පිරිසකට ජාත්‍යන්තර අත්දැකීම් ලබාදෙන්න සහ ජාත්‍යන්තර නිෂ්පාදනවලට සහභාගි වෙන්න අවස්ථාව ලැබිලා තියෙනවා. විශ්වවිද්‍යාලවලදී විශේෂ අවධානය යොමුවෙලා තියෙනවා. ඒ වගේම වැඩමුළු සම්මේලනවලට යන්න අවස්ථාව හිමිවෙලා තිබෙනවා. ඒ වගේම අපේ කණ්ඩායම ඇතුළේ දේශීයව නාට්‍ය නිෂ්පාදනය කරන්න තරුණ පිරිසට අවශ්‍ය දැනුම සහ උදව් ලබා දෙනවා. එහෙම දැනට අපි චිත්‍රපට දෙකක් කරලා තිබෙනවා. එකක් මගේ චිත්‍රපටයක්. ඒක දැනට ලෝකයේ හොඳම පර්යේෂණාත්මක චිත්‍රපටය බවට පත්වෙලා තිබෙනවා. 2021 දී ලංකාවේ පළමු වරට ශ්‍රී ලංකාවේ නිෂ්පාදනය කරපු නාට්‍යයක් සඳහා හොඳම නාට්‍ය වශයෙන් විදේශයකදී ලබන්න පුළුවන් ඉහළම සම්මානය ලබාගන්න 'Untouch' නාට්‍යයට හැකියාව ලැබුණා. 2021 වසරේ ඊජිප්තුවේ පැවති නාට්‍ය උළෙලේදී, නාට්‍ය තුන්සිය දෙකක් එක්ක තරග කරලා තමයි හොඳම නාට්‍යයට හිමි සම්මානය ලබාගත්තේ.
මෙම භාරදූර කර්තව්‍යයේදී මුහුණ දුන්න අභියෝග ගැන මතක් කළොත්?
මේ වැඩේ කියන්නෙම ලොකු අභියෝගයක්. මෙවර ජාත්‍යන්තර රංග කලා උළෙල සඳහා රටවල් දාහතරක නාට්‍යවේදීන්ගේ සහ දේශීය නාට්‍යවේදීන්ගේ නිර්මාණ විසිපහක් පමණ තිබෙනවා. සියල්ල සංවිධානය කරන එක අභියෝගයක්. එතකොට ජාත්‍යන්තර නාට්‍ය කලා උළෙලක් කියන්නේ නාට්‍ය කණ්ඩායමක් මේ රටට ගෙනල්ලා නිකන්ම නාට්‍යයක් පෙන්වන එක නෙවෙයි. මේ අයගේ නවාතැන්, කෑම බීම, ප්‍රවාහන පහසුකම්, ශාලා පහසුකම් ගැන අවධානය යොමු කරන්න ඕනෑ. ඒ වගේම තමයි ප්‍රචාරණය, අනුග්‍රාහකයන් සොයා ගැනීම. ඒ වගේම මේ වැඩේට අතිවිශාල මානව සම්පතක් ඕනෑ කරනවා. ඉතින් මේ වගේ විශාල කාරණා ගොඩක් මේක පිටිපස්සෙ තියෙනවා. ඉතින් මේ සියල්ල අපිට අදටත් අභියෝගයක්.
වර්තමානයේ ශ්‍රී ලංකාවේ නාට්‍ය කලාව පවතින තත්ත්වය ගැන ඔබේ අදහස මොනවගේද?
මෙහෙමයි. මේ නාට්‍ය කරන සියලු දෙනාම නාට්‍ය කරන්නේ තමන්ගේ තෘප්තිය සඳහානෙ. ඒ හැර වෘත්තියක් විදිහට නාට්‍ය කරන්න බැහැ. ඒ වගේම දශක දෙකක් තුනක් ඇතුළත ලංකාවේ අලු‍තෙන් රංග ශාලා හැදිලා නැහැ. ලංකාවේ නාට්‍ය කලාව සඳහා තීන්දු තීරණ ගන්න පුළුවන් අධිකාරී බලයක් සහිත ආයතන ගොඩනැගිලා නැහැ. අවුරුදු දෙකක් තුනක් ඇතුළත නාට්‍යවේදීන් එකතුවෙලා සංවිධාන ගතවෙලා නැහැ. නාට්‍යකරණය කරන්න ජාතික නාට්‍ය ආයතනය වගේ එකක් නැහැ. මේ පසුබිම ඇතුළේ ලංකාවේ නාට්‍ය නිෂ්පාදනය වුණාට, නාට්‍ය රංගගත වුණාට මේ දේ ඉස්සරහට යන එකම අභියෝගයක් විදිහට තමයි මට පෙනෙන්නෙ. යටිතල පහසුකම් හෝ ප්‍රතිපත්තිමය කාරණා වැනි දේවල් සමඟ එකතු නොවීම කියන කාරණා ඇතුළේ වර්තමාන නාට්‍ය කලාව මගේ විදිහටනම් අවිනිශ්චිත තත්ත්වයක තිබෙන්නෙ. නමුත් මෙහෙම කියනකොට කෙනෙකුට අහන්න පුළුවන් “අවිනිශ්චිතයි නම් මෙච්චර නාට්‍ය කරන්නේ ඇයි?” කියලා. නමුත් නාට්‍ය කියන්නේ අපි හැමෝම අපේ තෘප්තිය උදෙසා කරන කාර්යයක්. නාට්‍ය කලාව කියන්නේ ලෝකයේ කලාවන් අතරින් මුල්කාලීනව පටන්ගත්ත කලාවක්. මේක මේ වගේ අර්බුදකාරී පසුබිම් ඇතුළෙත් ඉස්සරහට ඇවිල්ලා තිබෙනවා. නමුත් අපි ඉන්නේ වර්තමානයේ හින්දා අපිට පෙනෙනවා නාට්‍ය කලාව අවිනිශ්චිත තැනක තමයි තිබෙන්නේ කියලා.
ජාත්‍යන්තර රංග කලා උළෙලට සහභාගි වන ප්‍රේක්ෂකයන්ට ලැබෙන ප්‍රතිලාභ ගැනත් කතා කරමු?
මම හරිම සරල විග්‍රහයක් කරන්නම්. ග්‍රීසිය හරි, ආර්මේනියාව හරි, කොරියාව හරි, රුමේනියාව හරි, ඉන්දියාව හරි, ලෝකයේ කොහේ හරි රටක නාට්‍යයක් ලංකාවට ආවට පස්සේ ඒක නොබලා සිටීමට හේතුවක් තියෙනවද? කෙනෙකුට රටවල් දාහතරකට ගිහිල්ලා නාට්‍ය බලන්න උවමනාව තිබුණත් කාලය, මුදල මේ හැමදේම ගත්තාම ඒ වැඩේ ප්‍රායෝගික නැහැ. එතකොට ජාත්‍යන්තර රංග කලා උළෙලකින් කරන්නේ ලෝකයේ තියෙන හොඳම නිර්මාණ ගොන්නක් ගෙනල්ලා පෙන්නනවා. එතකොට ලෝකයේ විවිධ රටවල්වල සිනමාවේදීන්ගේ අත්දැකීම් අපිට ලබාගන්න අවස්ථාව හිමිවෙනවා. මේවා තමයි ප්‍රේක්ෂකයන්ට ලැබෙන ලොකුම ප්‍රතිලාභය. අපි මේ අවස්ථාව කොළඹට සීමා කරලා නෑ. අපි ජාත්‍යන්තර රංග කලා උළෙල හලාවතටත් අරගෙන යනවා. එතකොට ප්‍රේක්ෂකයාට ජාත්‍යන්තර නාට්‍ය රැසක් හලාවත ඉඳලාම රසවිඳින්න පුළුවන්.
ප්‍රවීණ නාට්‍යවේදියෙක් වශයෙන් කලා ක්ෂේත්‍රය තුළ ඔබගේ ඉදිරි සැලසුම් ගැනත් කතා කළොත්?
අනාගතයේ මම මොනවද කරන්නේ කියලා දැනට මම දන්නේ නැහැ. මම ආසයි නාට්‍ය කරන්න. මම ආසයි චිත්‍රපට හදන්න. ටෙලිනාට්‍ය පැත්තට යොමුවෙන්න නම් කැමැත්තක් නැහැ. මම චිත්‍රපට කිහිපයක් කරන්න බලාපොරොත්තුවෙන් ඉන්නවා. නාට්‍ය කිහිපයකුත් කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා. කොළඹ ජාත්‍යන්තර රංග කලා උළෙල සතියක් පැවැත්වුණාට අවුරුද්ද පුරාවටම ක්‍රියාකාරී උළෙලක්. මේ අවුරුද්දේ අගෝස්තු මාසයේ උළෙල ඉවර වුණාට ලබන අවුරුද්දේ නැවතත් කරනවනම්, නොවැම්බර් මාසයේ ඒ සඳහා වැඩ පටන්ගන්න ඕනෑ. ඊට අමතරව වෘත්තීය වශයෙන් ගත්තොත් මම ප්‍රකාශකයෙක්. විදේශීය විශ්වවිද්‍යාල කිහිපයක කථිකාචාර්යවරයෙක්. ඒත් එක්කම මම පුහුණුකරුවෙක්. ඒ නිසා මට දැන් තියෙන කාලය හරි අඩුයි. ඉතින් ඒ ඇතුළේ නිර්මාණයක් කරනවා කියන එක මට හරිම අභියෝගාත්මකයි. මම කෙටි චිත්‍රපටයක් කරන්න සැලසුම් සකස් කරලා ඒක ටිකක් කල් ගියා. මම උත්සාහ කරනවා මේ උළෙලට පස්සේ හරි ඉක්මනින්ම කරන්න. ඉදිරියේදී මට රටවල් කිහිපයකට යන්න තියෙනවා. ඉතින් මේ දේවල් එක්ක ඉදිරියේදී කාර්යබහුල වේවි.
• මංගලා පවිත්‍රානි