ලොව දුප්පත්ම ජනපති ජොසේ මුජිකා සමුගනී!

උරුගුවේ හිටපු ජනාධිපති ජොසේ මුජිකා 89 වැනි වියේදී සිය ආදර්ශවත් ජීවිතයට සමු දී තිබේ.

ගරිල්ලකු, සමාජවාදී ක්‍රියාකාරිකයකු, ආදර්ශවත් ජාතික නායකයකු ලෙස ලෝක සම්භාවනාවට පවා ලක්ව සිටි ඔහු ලොව දුප්පත්ම ජනාධිපතිවරයා ලෙස හැඳින්වීමට පවා ලක්ව සිටියේය. ඒ සිය ජනපති මැඳුර ඇතුළු සැප සම්පත් අත්හැර දමා සිය ගම්බද ගොවිපළේ සාමාන්‍ය වැසියකු ලෙස ජනතාව අතර මහජන ප්‍රසාදය සහ බුහුමන් මැද දිවි ගෙවූ නායකයෙකි. සැප පහසු නවීන වාහන වෙනුවට සිය පැරැණිම වොක්ස්වැගන් බීට්ල් රථය පදවමින් බිරිය සහ අබ්බගාත බලු‍ කුක්කකු සමඟ දිවි ගෙවූ ඔහු අල්පේච්ඡතාව ඇගැයූ අයෙකි.

වසරක පමණ කාලයක සිට ඔහු පිළිකාවකින් පෙළී ඇත.

ජනාධිපති ලෙස ඔහු ගත කළ සරල ජීවිතය, පාරිභෝගිකවාදය පිළිබඳ ඔහුගේ විවේචන සහ ඔහු ප්‍රවර්ධනය කළ සමාජ ප්‍රතිසංස්කරණ තුළ තවත් දේ අතර, උරුගුවේ විනෝදාත්මක මරිජුවානා භාවිතය නීතිගත කළ පළමු රට බවට පත්වීමට හේතු විය. මුජිකා මිලියන 3.4 ක ජනගහණයක් පමණක් සිටින උරුගුවේ පමණක් නොව, ලතින් ඇමෙරිකාවේ සහ ඉන් ඔබ්බට ද ප්‍රසිද්ධ දේශපාලන චරිතයක් බවට පත් විය.

තරුණ වියේදී, මුජිකා ජාතික පක්ෂයේ සාමාජිකයකු වූ අතර එය පසුව ඔහුගේ රජයට මධ්‍යම-දක්ෂිණාංශික විපක්ෂය බවට පත් විය.

1960 ගණන්වලදී, ඔහු ටුපමරෝස් ජාතික විමුක්ති ව්‍යාපාරය (MLN-T) පිහිටුවීමට උදව් කළේය. එය වාමාංශික නාගරික ගරිල්ලා කණ්ඩායමක් වන අතර එය පහරදීම්, පැහැරගැනීම් සහ මරණ දණ්ඩනය සිදුකළ නමුත් ඔහු සැමවිටම කියා සිටියේ තමා කිසිදු මිනීමැරුමක් නොකළ බවයි. කියුබානු විප්ලවයෙන් සහ ජාත්‍යන්තර සමාජවාදයෙන් බලපෑමට ලක් වූ MLN-T, උරුගුවේ රජයට එරෙහිව රහසිගත ප්‍රතිරෝධයක් දියත් කළ අතර, ඒ වන විට එය ව්‍යවස්ථාපිත හා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වූ නමුත්, වාමාංශිකයෝ එය වඩ වඩාත් ඒකාධිපති බවට චෝදනා කළහ. මෙම කාලය තුළ, මුජිකා සිව් වතාවක් අල්ලා ගන්නා ලදී. එම එක් අවස්ථාවකදී, 1970 දී, ඔහුට හය වතාවක් වෙඩි තබා ඇති අතර මිය යාමට ආසන්න විය.

ඔහු සිරගෙයින් දෙවරක් පැන ගියේය. එක් අවස්ථාවක තවත් MLN-T සිරකරුවන් 105 දෙනකු සමඟ උමගක් හරහා, උරුගුවේ බන්ධනාගාර ඉතිහාසයේ විශාලතම පලා යාමකි. 1973 දී උරුගුවේ හමුදාව කුමන්ත්‍රණයක් දියත් කළ විට, ගරිල්ලෝ ඔවුන්ගේ ප්‍රහාර දිගටම කරගෙන ගියහොත් මරා දමන බවට තර්ජනය කළ “ප්‍රාණ ඇපකරුවන් නව දෙනකුගෙන් යුත්”‍ කණ්ඩායමකට ඔහුව ඇතුළත් කළහ. 1970 සහ 1980 ගණන්වල ඔහු සිරගෙදර ගත කළ වසර 14 කට වැඩි කාලය තුළ, ඔහු දැඩි වධ හිංසාවලට ලක් වූ අතර, 1985 දී උරුගුවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට නැවත පැමිණි විට ඔහු නිදහස් වන තෙක් එම කාලයෙන් වැඩි කාලයක් කටුක තත්ත්ව යටතේ හුදෙකලාව ගත කළේය.

සිරගතව සිටි කාලය තුළ, ඔහු මුලින්ම මානසික අර්බුදයකට ලක්ව ඇති බවත්, මානසික මායාවන් සහ කුහුඹුවන් සමඟ කතා කරන තරමට එය උග්‍ර වූ බවත් ඔහු නිතර කීවේය.

නිදහස ලැබීමෙන් වසර කිහිපයකට පසු, ඔහු පිළිවෙළින් රටේ පහළ සහ ඉහළ මන්ත්‍රී මණ්ඩල දෙකෙහිම නීති සම්පාදකයෙක් ලෙස සේවය කළේය. 2005 දී, ඔහු උරුගුවේ වාමාංශික සන්ධානය වන ෆ්‍රෙන්ට් ඇම්ප්ලියෝ හි පළමු රජයේ අමාත්‍ය ධූරයට පත් වූ අතර 2010 දී උරුගුවේ ජනාධිපති විය. ඒ වන විට ඔහුගේ වයස අවුරුදු 74 කි.

ඔහුගේ පරිපාලනය තුළ, උරුගුවේ ආර්ථිකය සාමාන්‍යයෙන් වාර්ෂිකව 5.4% ක අනුපාතයකින් වර්ධනය වූ අතර, දරිද්‍රතාවය අඩු වූ අතර, විරැකියාව ද අඩු මට්ටමක පැවතුණි. ගබ්සාව නීතිගත කිරීම, සමලිංගික විවාහ පිළිගැනීම සහ මරිජුවානා වෙළෙඳපොළ රාජ්‍ය නියාමනය වැනි එම වසරවලදී පාර්ලිමේන්තුව විසින් සම්මත කරන ලද සමාජ නීති හේතුවෙන් උරුගුවේ ගෝලීය අවධානය දිනා ගත්තේය.

ලොව පුරා රාජ්‍ය නායකයන් සාමාන්‍යයෙන් කරන පරිදි, තමන්ට හිමි ජනාධිපති මන්දිරයකට යාම මුජිකා ප්‍රතික්ෂේප කළේය. ඒ වෙනුවට, ඔහු දේශපාලනඥයකු සහ හිටපු ගරිල්ලාවක වන ලු‍සියා ටොපොලන්ස්කි නමැති තම බිරිඳ සමඟ මොන්ටෙවීඩියෝ නගරයට ආසන්නයේ වූ ඔවුන්ගේ සාමාන්‍ය නිවසේ, ගෘහස්ථ සහායකයකු සහ සුළු ආරක්ෂාවක් පවා නොමැතිව රැඳී සිටියේය. ඔහු සැමවිටම සැහැල්ලු‍වෙන් ඇඳ පැළඳ සිටියෙකි. බොහෝ විට ඔහුගේ ලා නිල් පැහැ 1987 වොක්ස්වැගන් බීට්ල් පදවන ආකාරය සහ ඔහුගේ වැටුපෙන් විශාල කොටසක් රටට සහ ජනයාට ලබා දීම යන කාරණය සමඟ මෙය ඒකාබද්ධ වූ අතර, මේ නිසා සමහර මාධ්‍ය ආයතන ඔහුව “ලෝකයේ දුප්පත්ම ජනාධිපතිවරයා”‍ ලෙස හැඳින්වීමට හේතු විය. නමුත් මුජිකා සැමවිටම එම ආටෝපවත් පදවිය ප්‍රතික්ෂේප කළේය. “ඔවුන් පවසන්නේ මම දුප්පත්ම ජනාධිපති බවයි. නැහැ, මම එසේ නැහැ,” ”තව තවත් අවශ්‍ය අය, සැහීමකට පත් නොවන අයයි දුප්පත්. මන්ද ඔවුන් නිමක් නැති තරගයක යෙදී සිටින නිසාය.”‍ යනුවෙන් ඔහු 2012 දී ඔහුගේ නිවසේදී පැවති සම්මුඛ සාකච්ඡාවකදී පැවසීය.

කලාපයේ අනෙකුත් නායකයන් මෙන් නොව, ඔහුට දූෂණ චෝදනා හෝ ඔහුගේ රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අඩපණ කළ බවට කිසි විටෙකත් චෝදනා එල්ල නොවීය. ඔහුගේ පරිපාලනය අවසන් වන විට, මුජිකාට ඉහළ දේශීය ජනප්‍රියතා ශ්‍රේණිගත කිරීමක් (70% කට ආසන්න) තිබූ අතර සෙනෙට් සභිකයකු ලෙස තේරී පත් වූ, ඔහු ජනාධිපති ධූරයෙන් ඉවත් වූ පසු ලෝකය පුරා සංචාරය කිරීමටද ඔහුගේ කාලයෙන් කොටසක් ගත කළේය.