ආණ්ඩුවේ වී මිල තාම තෙතයි!

දිවයිනේ සියලු‍ ප්‍රදේශවල යල කන්නයේ වී අස්වනු නෙළීම මේ වන විට අවසන් වෙමින් තිබේ. එහෙත් ආණ්ඩුව තෙත වී සඳහා සහතික මිලක් ප්‍රකාශයට පත්කිරීම හේතුවෙන් වී මිල විශාල ලෙස පහත වැටෙමින් පවතින බවට ගොවි ජනතාව මැසිවිලි නගති. රජය තෙත වී සඳහා සහතික මිලක් නියම කර තිබේ. ඒ නාඩු තෙත වී කිලෝවක් සඳහා රුපියල් 102ක්ද, සම්බා තෙත වී කිලෝවක් සඳහා රුපියල් 105ක් සහ කීරි සම්බා තෙත වී කිලෝවක් සඳහා රුපියල් 112ක් වශයෙනි.

වී අලෙවි මණ්ඩලය මගින් මිලදී ගන්නේ 14% ක තෙත බර ඉවත් කරන ලද වී බැවින් වී වේලා වී අලෙවි මණ්ඩලයට ලබාදීමට තමන්ට පහසුකම් නොමැති යැයි ද පසුගිය කන්නයේ තෙත වී කිලෝව රුපියල් 110ක් වැනි මිලකට අලෙවි කළද ආණ්ඩුවේ සහතික මිල හේතුවෙන් මහා පරිමාණ වී මෝල් හිමියන් තෙත වී මිලදී ගන්නේ රුපියල් 90 - 92 වැනි මිලකට යැයි ද ආණ්ඩුව තෙත වී සඳහා මිලක් නියම නොකළේ නම් රුපියල් 115 වැනි මිලකට වී අලෙවි කරගත හැකිව තිබූ බවද ගොවීහු ප්‍රකාශ කරති. ඇතැම් පළාත්වල තෙත වී කිලෝව මිලදී ගන්නේ රුපියල් 80ක් වැනි මිලට බවද අවම වශයෙන් රුපියල් 130ක්වත් තමන්ට ලැබිය යුතු බවද ඇතැම් ගොවීහු ප්‍රකාශ කළහ. වී අස්වනු සඳහා සාධාරණ සහ සහතික මිලක් ලබාදීමට සහ සුළු හා මධ්‍ය පරිමාණ වී මෝල් හිමියන් ශක්තිමත් කිරීමේ වැඩපිළිවෙළක් ලෙස සහනදායී පොලී අනුපාත යටතේ බැංකු පද්ධතිය හරහා 2024-2025 මහ කන්නයේ සිට උඩපන ණය ලබාදීමේ ක්‍රමවේදයක් ආණ්ඩුව ක්‍රියාත්මක කළේය. ඒ අනුව දිනකට වී මෙට්‍රික් ටොන් 25ක් කෙටීමේ ධාරිතාව සහිත සුළු හා මධ්‍ය පරිමාණ වී මෝල් හිමියන්ට රුපියල් මිලියන 50ක උපරිමයට යටත්ව ණය ලබාදෙන බව ආණ්ඩුව ප්‍රකාශ කළේය. ඔවුනට රජයේ සහතික මිලට වඩා අඩුවෙන් වී මිලදී ගත නොහැකි වන අතර, එසේ නොවුණහොත් රජය මගින් සිදුකරන කිසිදු සහනාධාර ව්‍යාපෘතියකට ඔවුන් ඇතුළත් කර නොගන්නා බවද කැබිනට් මාධ්‍ය ප්‍රකාශක වෛද්‍ය නලින්ද ජයතිස්ස ප්‍රකාශ කර තිබිණ.

සුළු හා මධ්‍ය පරිමාණ වී මෝල් හිමියන්ගේ සංගමයේ සභාපති යූ.කේ. සේමසිංහ ප්‍රකාශ කළේ තෙත වී මිලට ගෙන ඒවා වියළා යළි වී අලෙවි මණ්ඩලයට ලබාදීමට සුළු හා මධ්‍ය පරිමාණ මෝල් හිමියන් සහ වී අලෙවි මණ්ඩලය අතර එකඟතාවක් පැවතියද රජය ඒ පිළිබඳ නිශ්චිත වැඩපිළිවෙළක් සකස් නොකිරීම හේතුවෙන් මේ වන විට තෙත වී මිලදී ගැනීම නවතා ඇති බවයි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස වී මිල පහත වැටී ඇති අතර, ඉන් ප්‍රයෝජන ගන්නා මහා පරිමාණ වී මෝල් හිමියන් මේ වන විට තෙත වී කිලෝවක් මිලදී ගන්නේ රුපියල් 90ත් 95ත් අතර මිලකට බවත් ඔවුන් දිනකට වී ලොරි 300ත් 400ත් අතර ප්‍රමාණයක් මිලදී ගන්නා බවත් ඔහු ප්‍රකාශ කළේය. සුළු හා මධ්‍ය පරිමාණ වී මෝල් හිමියන් සමඟ පැවැති සාකච්ඡාවේදී ඔවුන් රජය නියම කළ අවම මිලට වී මිලදී ගැනීමට එකඟ වූ බවත්, ආණ්ඩුව මගින් ඔවුනට වී මිලදී ගැනීම සඳහා ලබා දුන්නේ ජනතාවගේ බදු මුදල් හෙයින් එම බදු මුදල් යොදාගෙන ගොවීන්ගෙන් අඩු මිලට වී ලබා නොගන්නා ලෙස කෘෂිකර්ම නියෝජ්‍ය ඇමැති නාමල් කරුණාරත්න ප්‍රකාශ කළේය. එම ප්‍රකාශයට පිළිතුරු දුන් සුළු හා මධ්‍ය පරිමාණ වී මෝල් හිමියන්ගේ සංගමයේ සභාපති යූ.කේ. සේමසිංහ මහතා ප්‍රකාශ කළේ රජය වී මෝල් හිමියන්ට වී මිලට ගැනීමට ආණ්ඩුවෙන් හෝ වී අලෙවි මණ්ඩලයෙන් හෝ වෙනත් කිසිදු ආයතනයකින් හෝ මුදල් ලබා දී නොමැති බවයි. වී මෝල් හිමියන් වී මිලදී ගැනීම සඳහා ණය ලබාගන්නේ වාණිජ බැංකු මගින් වන අතර, ඒ සඳහා විශාල පොලියක් ගෙවීමට සිදුව ඇතැයි ද එහෙයින් කිසිදු වී මෝල් හිමියකු ඔවුන්ගේ අභිමතය පරිදි වී මිලදී ගන්නවා විනා ආණ්ඩුව පවසන අයුරින් වී මිලදී නොගන්නා බවද ඔහු සඳහන් කළේය.

මේ සම්බන්ධයෙන් අදහස් දැක්වූ මහා වාරි ගොවි සංවිධානයේ සභාපති පුංචිරාළ රත්නායක ද ප්‍රකාශ කළේ “සුළු හා මධ්‍ය පරිමාණ වී මෝල් හිමියන්ට තෙත වී ගන්න මෙච්චර සල්ලි වෙන් කළා, බැංකු ණය දුන්නා කියලා ආණ්ඩුව කියනවා. අද වෙනකම් ඔවුන්ට සතයක්වත් ආණ්ඩුව දීලා නැහැ.” යනුවෙනි.

කුඩා සහ මධ්‍ය පරිමාණ මෝල් හිමියන් වී මිලදී ගැනීම අත්හිටුවා ඇත්තේ ආණ්ඩුවෙන් මුදල් ලබා දී නොමැතිවීම හා ආනයනික සහල් වෙළෙඳපොළේ පවතින හෙයින් දේශීය සහල් අලෙවිය අඩුවීම හේතුවෙන් යැයි ගොවීහු ප්‍රකාශ කරති. ඇතැම් මෝල්වල පසුගිය කන්නයේ මිලට ගත් වී තොග තවමත් ඇති අතර, ඔවුනට යළිත් වී තොග රැස්කර තබා ගැනීමට නොහැකි බවද එම මෝල් හිමියන් ප්‍රකාශ කර ඇත. වෙළෙඳ, වාණිජ, ආහාර සුරක්ෂිතතා සහ සමුපකාර සංවර්ධන අමාත්‍ය වසන්ත සමරසිංහ ප්‍රකාශ කළේ මේ වන විට වෙළෙඳපොළේ හිඟයක් ඇත්තේ කීරි සම්බා සඳහා පමණක් බවයි. ඒ අඩුව පිරවීම සඳහා කීරි සම්බා ආනයනය කරන්නේද යන්න සලකා බැලෙන්නේ යල කන්නය අවසන් වීමෙන් පසුව යැයි ඔහු සඳහන් කළේය. එහෙත් නොවැම්බර් දෙසැම්බර් වන විට කීරි සම්බා හිඟය තවදුරටත් පැවතියහොත් කීරි සම්බා මෙට්‍රික් ටොන් 40,000ක් ගෙන්වීමට පියවර ගන්නා බවද ඔහු සඳහන් කළේය. පොළොන්නරුවේ ගබඩා තුළ කීරි සම්බා මෙට්‍රික් ටොන් 85,000ක් ඇති බවත්, ඒවා වෙළෙඳපොළට නිකුත් කළහොත් ආනයනය කිරීමට සිදු නොවන අතර, වී මෝල් හිමියන් ඒවා වෙළෙඳපොළට නිකුත් නොකරන්නේ නම් සහල් ආනයනය කිරීමට සිදුවන බවත් ඔහු සඳහන් කළේය. එයට පිළිතුරු දුන් පුංචිරාළ රත්නායක ”මහ මෝල් හිමියන් සතුව කීරි සම්බා වී මෙට්‍රික් ටොන් 85,000ක් තියෙන බව ආණ්ඩුව දන්නවනම් ඒ වී ටික කොටල වෙළෙඳපොළට දාන්න කියන්න ආණ්ඩුවට බැරිද? ආණ්ඩුවට වඩා මහමෝල් හිමියෝ බලවත්ද? ඒගොල්ලලෝ වී කෙටුවෙ නැත්තම් අපි පිටරටින් ගේනවා කියන්න ආණ්ඩුවක් ඕනෙත් නැහැ, ඇමැතිවරයෙක් ඕනෙත් නැහැ.” යනුවෙනි.

රජය වියළි වී සඳහා සහතික මිලක් නියම කිරීමට පියවර ගත්තේය. ඒ අනුව නාඩු වී කිලෝවකට රුපියල් 120කුත්, සම්බා වී කිලෝවකට රුපියල් 130කුත්, කීරි සම්බා වී කිලෝවකට රුපියල් 132කුත් වශයෙන් සහතික මිලක් නියම කළේය. එහෙත් ගොවි සංවිධාන පෙන්වා දෙන්නේ වී කිලෝවක් සඳහා අවම වශයෙන් රුපියල් 140ක මිලක් ලබාදිය යුතුයි. මැදිරිගිරියේ දී කෘෂිකර්ම නියෝජ්‍ය අමාත්‍යවරයා සහ ගොවි සංවිධාන කිහිපයක් අතර පැවැති සාකච්ඡාවකදී ඔවුන් මෙම ඉල්ලීම කළ අතර, වී කිලෝවක් නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා රුපියල් 99.19ක් වැය වන බව ඔවුහු පෙන්වා දුන්හ. එහිදී ඇමැතිවරයා ප්‍රකාශ කළේ වී කිලෝවකට එවැනි මිලක් නියම කළහොත් සහල් මිල විශාල ලෙස ඉහළ යන බවයි. එම සාකච්ඡාව කිසිදු විසඳුමකින් තොරව අවසන් වූයේ ගොවි සංවිධාන සාකච්ඡාවෙන් නැගිට යාම හේතුවෙනි. පසුගිය කන්නයේ කම්කරුවකුගේ දිනෙක වේතනය 2500ක් වූ අතර, මෙම කන්නයේ එය 3000 දක්වා ඉහළ ගොස් ඇත. 8200ට පැවති පොහොර මිටිය 10,500 දක්වා ඉහළ ගියේය. ඒ අනුව පසුගිය කන්නයට වඩා නිෂ්පාදන වියදම විශාල ලෙසින් ඉහළ ගොස් තිබේ. පසුගිය කන්නය හා සැසඳීමේදී මේ කන්නයේ අලාබය නාඩු වී කිලෝවකට රුපියල් 15ක පමණ මුදලක් යැයි පෙන්වා දෙන ගොවීහු සම්බා වී කිලෝවකට රුපියල් 25ක පමණ අලාබයක් සිදුව ඇතැයි පෙන්වා දෙති. එහෙත් කෘෂිකර්ම නියෝජ්‍ය ඇමැති නාමල් කරුණාරත්න පවසන්නේ වී සඳහා සාධාරණ මිලක් ලබා දී ඇති බවටය. පොහොර සහනාධාරය නොමැතිව තෙත ඉවත් කළ රතු නාඩු කිලෝවක නිෂ්පාදන වියදම රුපියල් 72ක් වන අතර, සුදු නාඩු කිලෝවක නිෂ්පාදන වියදම රුපියල් 92ක් යැයි ද ඒ අනුව වී කිලෝවක් සඳහා රුපියල් 120ක් ලැබීම සාධාරණ මිලක් යැයි ද ඔහු පවසයි.

එහෙත් මින්නේරිය ඒකාබද්ධ ගොවි ව්‍යාපාරයේ උප සභාපති ඩබ්ලිව්.එම්.පී.එල්. රත්නායක සඳහන් කළේ ගිය කන්නයට වඩා මෙම කන්නයේ වී මිටියක මිල රුපියල් 1500කින් පමණ අඩුවී ඇති බවටය. “පසුගිය ආණ්ඩුව සමයේ සහල් කිලෝවක් රුපියල් 180යි. වී වලටත් මීට වඩා වැඩි මිලක් ලැබුණා. දැන් කොහොමද ඒක අඩු වුණේ,” යනුවෙන් ඔහු විමසා සිටියේය. ගොවීන් චෝදනා කරන්නේ වී අලෙවි මණ්ඩලය වී මිලට ගන්නවා යැයි පැවසුවද රජයේ ගබඩා තවමත් වසා ඇති බවටය. ආණ්ඩුව වී මිලට ගැනීම සඳහා නිසි ක්‍රමවේදයක් සකසා නොමැති බවත්, බොහෝ ගබඩා තවමත් විවෘත කර නොමැති අතර කිසිදු නිලධාරියෙක් නොමැති බවටත් ඔවුහු චෝදනා කරති. විවෘත කර ඇති ගබඩාවලට වී රැගෙන ගිය විට වීවල ප්‍රමිතිය බලන බවත්, 14% දක්වා වී වියළිය යුතු බවත්, බොල් ඉවත් කළ යුතු බවත්, ඒවා ප්‍රවාහනය සඳහා මුදලක් වැය වන බවත්, ඒ මහන්සිය සලකා බැලීමේදී රුපියල් 120ට වී කිලෝවක් රජයට ලබාදිය නොහැකි හෙයින් තමන් අපහසුතාවට පත්වන බවත් ඔවුහු පවසති. වී අලෙවි මණ්ඩලයේ සභාපති මංජුල පින්නලන්ද මහතා පවසන්නේ තමන් මේ වන විට වී මෙට්‍රික් ටොන් 15,000ක් පමණ මිලදී ගෙන ඇති බවයි. වී මිලදී ගැනීම සඳහා ආණ්ඩුව රුපියල් මිලියන 6000ක් වෙන්කර ඇති අතර, ගබඩා 139ක් විවෘත කර ඇති බවයි.

• ප්‍රියන්ජන් සුරේෂ් ද සිල්වා