කොවිඩ් 19 වැඩිහිටියන්ට පමණද? වෛරය මිථ්‍යාව සහ ගැලවිජ්ජාව
ඉකුත් 2019 වසර අග සිට පැතිර යන අලුත් වෛරස වසංගතය එහි අලුත් බව නිසාම අබිරහස් සහ මිථ්‍යාවන් ගණනාවක්ම සමාජය පුරා පතුරවා හැර තිබේ. ඒ නිසාම මේ නව රෝගයත්, වෛරසයත් යන දෙකම අපට තවමත් අද්භූතය. විස්මිතය. භීෂණාත්මකය. නව කොරොනා වෛරසයේ සැබෑ හැඩරුව, ගති සොබාව සහ හැසිරිම මෙන්ම එහි ඇති එයටම අනන්‍ය ව්‍යුහාත්මක වෙනස්කම් ගැන ලොවට එළිදරව් වන්නේ ටිකෙන් ටිකය. ඒ අතර එය ලෝකයේ දස ලක්ෂ ගණනාවක් බිල්ලට ගනිමින් සරු ව්‍යාප්තියක් පෙන්වයි... ඉතින් කොවිඩ් 19 අලුත් වසංගතය සහ එය සාදන SARS Cov-2, වෛරසයේ සැබෑ ගතිසොබාව ගැනත්, එය සම්බන්ධව පැතිර ඇති මිථ්‍යාවන් ගැනත්, ඒ ගැන මෙතෙක් සොයා ගෙන ඇති නව සැබෑ තතු ගැනත් දැනුවත් වීමට හොඳම කාලය මෙයයි. මේ ඒ ගැන පැතිර ඇති මිථ්‍යා අදහස් සහ අවිනිශ්චිතතාවන් ගැන ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය ප්‍රමුඛ පර්ෙය්ෂණ ආයතන මගින් සිදුකර ඇති කරැණු පහදාදීම් කිහිපයකි.
කොවිඩ් 19 මිනිසා තැනූ වෛරසයක් නොවේ!
රෝගය වාර්තා වූ මුල් අවධියේ එය මිනිසාට වින කරන්නට සිතාමතා කෘත්‍රිමව තැනූ වෛරසයක් බවට කතා පැතිර ගියේය. චීනයේ වූහාන් මාරකැට්ටුව ආශ්‍රිතව මෙය පැතිරීම ආරම්භ වීමත් චීනයේ ඇති ලෝකයේ ප්‍රධානතම වෛරස පර්යේෂණායතනයද වූහාන් ආශ්‍රිතව පිහිටීමත් නිසා මේ කතාවට ප්‍රබල පිළිගැනීමක් ලැබුණි. නමුත් ඒ පිළිබඳ අලුත්ම එළිදරව්ව ඉකුත් සතියේ නිකුත් විය. කැලිෆෝනියාවේ ල-ජෝලා හි පිහිටි Scripps Research Institute, ආයතනයේ වසංගත රෝග පර්ෙය්ෂක ක්‍රිස්ටියන් ඇන්ඩර්සන් ඇතුළු වෛරස පරිනාමනය පිළිබඳ පර්යේෂක පිරිස තහවුරු කළේ කොවිඩ් 19 සාදන SARS Cov-2, වෛරසය ස්වභාවිකව පරිණාමය වූවක් බවය. එය කිසි ලෙසකත් හිතාමතා මිනිසා විසින් තනන ලද්දක් නොවන බවය.
කොවිඩ් 19 වැඩිහිටියන්ට පමණද?
මෙතෙක් ප්‍රචලිතව පැවති වැරදි මතයක් වූයේ කොවිඩ් 19 බලපෑම වැඩියෙන්ම ඇත්තේ වැඩිහිටියන්ට බවටය. නමුත් අලුත්ම දත්ත සමීක්ෂණ පරීක්ෂාවෙන් පසු තහවුරු වී ඇත්තේ මෙහි වැඩිම බලපෑම ඇත්තේ අවුරුදු 50 ගණන්වල හෙවත් මැදි වයස් කාණ්ඩයේ ප්‍රතිශක්තිය දුර්වල තැනැත්තන්ට බවයි.
ඇත්තෙන්ම WHO අනතුරු අඟවන්නේ සියලුම වයස්වල පුද්ගලයන්ට නව කොරෝනා වෛරසය ආසාදනය විය හැකි බවය. වයස්ගත පුද්ගලයන් සහ අධිරැධිර පීඩනය, ඇදුම, දියවැඩියාව, හෘද රෝග වැනි තත්ත්වයන් ඇති පුද්ගලයන් වෛරසය සමඟ දරැණු ලෙස රෝගාතුර වීමට වැඩි අවදානමක් ඇති බව සනාථ වී තිබේ. මේ නිසා WHO උපදෙස් දෙන්නේ සෑම වයස් කාණ්ඩයකම පුද්ගලයන්ට වෛරසයෙන් ආරක්ෂා වීමට පියවර ගන්නා ලෙසයි.
විවිධ පෘෂ්ඨයන් මත වෛරසය කොපමණ කාලයක් පවතින්නේද?
නව වෛරසය විවිධ පෘෂ්ඨයන් මත කොපමණ කාලයක් නොනැසී පවතින්නේද යන්න නිශ්චිත නැත. නමුත් එය අනෙකුත් කොරෝනා වෛරස් මෙන් හැසිරෙන බව පෙනේ. ඒවා ගැන අධ්‍යයනවලින් පෙනී යන්නේ කොරෝනා වෛරසය පැය කිහිපයක් හෝ දින කිහිපයක් දක්වා විවිධ පෘෂ්ඨයන් මත පැවතිය හැකි බවයි. වාතයේ එය පැය 3කට ආසන්නව රුඳී තිබේ. මෙය විවිධ පාරිසරික තත්වයන් යටතේ වෙනස් විය හැකිය. විවිධ පෘෂ්ඨයන් මත වෛරසය කොපමණ කාලයක් පවතින්නේද යන්න, මේ සමඟ ඇති (කෙළ බිඳිත්තක ආයු කාලයෑ රෑ සටහන බලා වටහාගන්න.
නව කොරෝනා වෛරසයට මදුරුවන් දෂ්ට කිරීම් හරහා සම්ප්‍රේෂණය විය හැකිද?
නව කොරෝනා වෛරසය මදුරුවන්ට සම්ප්‍රේෂණය කළ හැකි බවට කිසිදු තොරතුරක් හෝ සාක්ෂියක් මේ දක්වා ලැබී නොමැත. නව කොරෝනා වයිරසය යනු ශ්වසන වෛරසයක් වන අතර එය මූලික වශයෙන් ආසාදිත පුද්ගලයෙකු කැස්ස හෝ කිවිසුම් යනවිට ජනනය වන ජල බිඳිති හරහා හෝ ඛේට බිංදු හරහා පැතිරෙයි. ඔබව ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා, ඔබේ දෑත් නිතරම ඇල්කොහොල් භාවිතයෙන් පිරිසිදු කරන්න හෝ සබන් හා වතුරෙන් සෝදා හරින්න. එසේම, කැස්ස සහ කිවිසුම් යන ඕනෑම අයෙකු සමඟ සමීප සම්බන්ධතා පැවැත්වීමෙන් වළකින්න.
නව වෛරසය වැළැක්වීමට සහ ප්‍රතිකාර කිරීමට ප්‍රතිජීවක (ANTIBIOTICS) ඵලදායීද?
නැත, ප්‍රතිජීවක වෛරස්වලට එරෙහිව ක්‍රියා නොකරයි, ඒවා ක්‍රියා කරන්නේ බැක්ටීරියා වලට එරෙහිව පමණි. නව කොරෝනා වෛරසය (2019-nCoV) වෛරසයක් වන අතර එබැවින් ප්‍රතිජීවක වැළැක්වීමේ හෝ ප්‍රතිකාර කිරීමේ මාධ්‍යයක් ලෙස භාවිතා නොකළ යුතුය. කෙසේ වෙතත්, ඔබ 2019-nCoV සඳහා රෝහල් ගත කර ඇත්නම්, එහිදී බැක්ටීරියා ආසාදනය විය හැකි බැවින් එතැනදී ඔබට ප්‍රතිජීවක ලබාගත හැකිය.
උණුසුම් ජලය ස්නානය කිරීමෙන් නව කොරෝනා වයිරස් රෝගය වළක්වා ගත හැකිද!
උණුසුම් ජලය ස්නානය කිරීම නිසා පමණක් COVID-19 වැළඳීම වළක්වනු නොලැබේ. ඔබ ස්නානය කරන ජලයේ උෂ්ණත්වය නොසලකා ඔබේ සාමාන්‍ය ශරීර උෂ්ණත්වය 36.5 °C සිට 37 °C පමණ වේ. ඇත්ත වශයෙන්ම, අතිශයින්ම උණු වතුර සමග උණුසුම් ස්නානය කිරීම ඔබේ ශරීරයට හානිකර විය හැකිය. COVID-19 වලින් ආරක්ෂා වීමට හොඳම ක්‍රමය වන්නේ ඔබේ දෑත් නිතර පිරිසිදු කිරීමයි. මෙය කිරීමෙන් ඔබ ඔබේ අතේ ඇති වෛරස් තුරන් කර ඔබේ ඇස්, මුඛය සහ නාසය ස්පර්ශ කිරීමෙන් ඇතිවිය හැකි ආසාදන වළක්වා ගත හැකිය.
සීත කාලගුණය සහ හිම නිසා නව කොරෝනා වයිරසය විනාශ වෙනවාද!
සීතල කාලගුණය නිසා නව කොරෝනා වෛරසය හෝ වෙනත් රෝග විනාශ කළ හැකි යැයි විශ්වාස කිරීමට හේතුවක් නැත. මෙතෙක් ලැබී ඇති සාක්ෂි අනුව, COVID-19 වෛරසය උණුසුම් හා තෙතමනය සහිත කාලගුණයක් සහිත ප්‍රදේශ ඇතුළුව සියලුම ප්‍රදේශවල සම්ප්‍රේෂණය විය හැකිය. දේශගුණය කුමක් වුවත්, COVID-19 වාර්තා වන ප්‍රදේශයක ඔබ ජීවත් වන්නේ නම්, නැතහොත් එවැනි ප්‍රදේශයකට ගමන් කරන්නේ නම් සෞඛ්‍ය ආරක්ෂිත පියවර ගන්න. COVID-19 වලින් ආරක්ෂා වීමට හොඳම ක්‍රමය වන්නේ ඔබේ දෑත් නිතර පිරිසිදු කිරීමයි. මෙය කිරීමෙන් ඔබේ අත්වල ඇති වෛරස් තුරන් කර ඔබේ ඇස්, මුඛය සහ නාසය ස්පර්ශ කිරීමෙන් ඇතිවිය හැකි ආසාදන වළක්වා ගන්න.
සුදු ලූනු ආහාරයට ගැනීමෙන් ආසාදනය වළක්වා ගත හැකිද?
සුදුලූනු යනු සමහර ප්‍රතිශක්තිමය සහ ප්‍රතික්ෂුද්‍රජීවී ගුණ ඇති සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආහාරයකි. කෙසේ වෙතත්, සුදුලූනු ආහාරයට ගැනීමෙන් නව කොරෝනා වෛරසයෙන් මිනිසුන් ආරක්ෂා වී ඇති බවට දැනට කිසිදු විද්‍යාත්මක සාක්ෂියක් නොමැත.
සේලයින් වතුරෙන් නිතර ඔබේ නාසය සේදීම මඟින් වෛරසය ආසාදනය වීම වළක්වා ගත හැකිද?
නිතර සේලයින් සමඟ නාසය සේදීමෙන් නව කොරෝනා වෛරසය ආසාදනය වූ පුද්ගලයන් ආරක්ෂා වී ඇති බවට කිසිදු සාක්ෂියක් නොමැත. සේලයින් භාවිතයෙන් නාසය සේදීම මගින් සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාවෙන් ඉක්මන් සුවය ලබාගත හැකි බවට සීමිත සාක්ෂි තිබේ. කෙසේ වෙතත්, නිතිපතා සේලයින් සමඟ නාසය සේදීම ශ්වසන ආසාදන වැළැක්වීමට හේතු වන බව නොපෙනේ.
ශරීරය පුරා ඇල්කොහොල් හෝ ක්ලෝරීන් ඉසීමෙන් වෛරසය විනාශ කළ හැකිද?
ශරීරය පුරා ඇල්කොහොල් හෝ ක්ලෝරීන් ඉසීමෙන් ඔබේ ශරීරයට දැනටමත් ඇතුළු වී ඇති වෛරස් විනාශ නොවේ. එවැනි ද්‍රව්‍ය ඉසීම ඇඳුම් හෝ ශ්ලේෂ්මල පටලවලට (එනම් ඇස්, මුඛය) හානිකර විය හැකිය. පෘෂ්ඨයන් විෂබීජහරණය කිරීම සඳහා ඇල්කොහොල් සහ ක්ලෝරීන් යන දෙකම ප්‍රයෝජනවත් විය හැකිය.
තාප ස්කෑනර් යන්ත්‍ර කෙතරම් ඵලදායීද?
නව කොරෝනා වෛරසය ආසාදනය වීම නිසා උණ වැළඳුණු පුද්ගලයින් (එනම් සාමාන්‍ය ශරීර උෂ්ණත්වයට වඩා වැඩි) හඳුනා ගැනීමට තාප ස්කෑනර් ඵලදායී වේ. කෙසේ වෙතත්, ආසාදිත නමුත් තවමත් උණ රෝගය වැළඳී නොමැති පුද්ගලයන් හඳුනා ගැනීමට ඒවාට නොහැකිය. මෙයට හේතුව ආසාදිත පුද්ගලයන් අසනීප වී උණ වැළඳීමට දින 2ත් 10ත් අතර කාලයක් ගත වන බැවිනි.
විෂබීජ නාශක පාරජම්බුල කිරණ ලාම්පුවකට වෛරසය විනාශ කළ හැකිද?
ඇත්තටම පාරජම්බුල කිරණ සමට හානිකර විය හැකි බැවින් අත් හෝ සමේ වෙනත් ප්‍රදේශ විෂබීජහරණය කිරීමට පාරජම්බුල ලාම්පු භාවිත නොකළ යුතුය.
අත් වියළුම් යන්ත්‍ර (HAND DRYERS) වලට නව කොරෝනා වෛරසය විනාශ කරයිද?
අත් වියළන යන්ත්‍ර නව කොරෝනා වෛරසය විනාශ කිරීම සඳහා ඵලදායී නොවේ. නව කොරෝනා වෛරසයෙන් ආරක්ෂා වීමට නම්, ඔබ නිතරම ඔබේ දෑත් ඇල්කොහොල් භාවිතයෙන් සේදීමකින් පිරිසිදු කළ යුතුය. නැතහොත් සබන් හා වතුරෙන් සෝදා හරින්න. ඔබේ දෑත් පිරිසිදු කළ පසු කඩදාසි තුවා හෝ උණුසුම් වායු වියළුමක් (Warm Air Dryer) භාවිතයෙන් ඒවා හොඳින් වියළා ගත යුතුය.
COVID-19 සඳහා නිශ්චිත එන්නතක්, ප්‍රතිකාරයක් තිබේද?
තවමත් නෑ. අද වනවිට, COVID-19 වැළැක්වීම හෝ ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා එන්නතක් සහ නිශ්චිත ප්‍රතිවෛරස් ඖෂධයක් නොමැත. කෙසේ වෙතත්, රෝගයට ගොදුරැ වූවන්ට රෝග ලක්ෂණ සමනය කිරීම සඳහා ප්‍රතිකාර ලබාගත යුතුය. බරපතල රෝගාබාධ සහිත පුද්ගලයන් රෝහල් ගතකළ යුතුය. එහිදී රෝගලක්ෂණ සඳහා කෙරෙන උපකාරක සත්කාර මඟින් බොහෝ රෝගීන් සුවය ලබති.
එන්නත් සහ නිශ්චිත ඖෂධ ප්‍රතිකාර පිළිබඳව තවමත් විමර්ශනය කෙරෙමින් පවතී. සායනික අත්හදා බැලීම් මගින් ඒවා පරීක්ෂා කරනු ලැබේ. COVID-19 වැළැක්වීම සහ ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා එන්නත් සහ ඖෂධ සංවර්ධනය කිරීම ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය සම්බන්ධීකරණය කරයි. මේ වනවිට රටවල් ගණනාවක්ම මෙම පරීක්ෂාවන් සිදුකරයි. නියත එන්නතක් හෝ ඖෂධයක් ඵලදායීව භාවිතයට එන්නට තව මාස 18ක්වත් ගතවන බව ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය කියයි .දැනට මේ ලෙඩේට සුදුසු යැයි තීරණය කර ඇති මැලේරියා ඖෂධය හෝ ජපන් ඖෂධ හෝ වෛද්‍ය අධීක්ෂණය යටතේ පමණක් ලබා ගතයුතු තවමත් පර්යේෂණ මට්ටමේ පවතින ඒවාය.
ගැලවිජ්ජාව:
රැකියා ස්ථානයේදී ආරක්ෂාව?
ඇඳිරි නීතිය ඉවත්කළ පසු වුවද දවසේ බොහෝ වේලාවක් රුකියා ස්ථානවල රැඳී සිටින අප රැකියා ස්ථානවලදී Corona වෛරසයෙන් ආරක්ෂා විය යුත්තේ කෙසේද යන්න ගැන තවත් කාලයක් යනතුරු වැඩි සැලකිල්ලක් දැක්විය යුතුය. ඔබගේ රැකියා ස්ථානය Corona වෛරසයෙන් ආරක්ෂිතව තබා ගැනීමට පහත පියවර අනුගමනය කළ හැකිය.
1. යම් කෙනෙක් උණ සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව ආදී රෝග ලක්ෂණ සුළුවෙන් හෝ පෙන්වන්නේ නම් ඔහුට රෝග තත්ත්වය සම්පූර්ණයෙන් සුව වෙන තෙක් රුකියාවට නොපැමිණ සිටීමට උපදෙස් දෙන්න. හැකිනම් නිවසේ සිට වැඩ කිරීමට පහසුකම් ලබාදෙන්න.
2. නිතර ස්පර්ශ වන පෘෂ්ඨ හා ආම්පන්න වල වෛරසය රැඳී තිබිය හැකි බැවින් දොර හැඬල, දුරකථන රිසීවර, මේස මතුපිට, තරප්පු පෙළ අත්වැට ආදී දේ විෂබීජ නාශක දියර යොදා නිතර පිරිසිදු කිරීමට සලස්වන්න.
3. හැකි සෑම අවස්ථාවකම සබන් යොදා හොඳින් අත් සෝදාගන්න. අනවශ්‍ය ලෙස මුහුණ, කට, නාසය, ඇස් ස්පර්ශ කිරීමෙන් වළකින්න. Covid-19 වෛරසය බහුලවම පැතිර යන්නේ ස්පර්ශය මගිනි. තමන් හා සේවය කරන අන් අයටද මෙය නිතර සිහි කැඳවන්න.
4. අනවශ්‍ය ලෙස සෙනඟ එක් රුස් කිරීම් හැකිතාක් අවම කරන්න. කල් දැමිය හැකි රැස්වීම් කල් දමන අතර video conferencing / group calling වැනි නූතන සන්නිවේදන ක්‍රමවේදයන් වෙත හැකිතාක් යොමුවන්න.
ඔබට සේවා ස්ථානයේදී කොරෝනා වෛරසය ආසාදනය වීමේ අවස්ථාව අවම කරනවා මෙන්ම ඔබ පවුලේ ආදරණීයන්ගේ සෞඛ්‍ය ආරක්ෂාවටද හේතු වනු ඇත.
ආරක්ෂාව සඳහා හැමෝම මුඛ ආවරණ පැළඳිය යුතුද?
ඔබට COVID-19 රෝග ලක්ෂණ (විශේෂයෙන් කැස්ස) ඇත්නම් හෝ COVID-19 ඇති අයකු රුකබලා ගන්නේ නම් පමණක් මුඛ ආවරණයක් පැළඳ ගන්න. ඉවත දැමිය හැකි මුඛ ආවරණ භාවිත කළ හැක්කේ එක් වරක් පමණි. ඔබ අසනීප නොවන්නේ නම් හෝ රෝගාතුර වූ අයෙකු රුකබලා නොගන්නේ නම් ඔබ මුඛ ආවරණයක් නාස්ති කරයි. ලොව පුරා මුඛ ආවරණ හිඟයක් පවතින බැවින් ඒවා බුද්ධිමත් ලෙස භාවිතා කරන ලෙස ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය ජනතාවගෙන් ඉල්ලා සිටී.
අනවශ්‍ය සම්පත් නාස්ති වීම සහ මුඛ ආවරණ වැරදි ලෙස භාවිත කිරීම වළක්වා ගැනීම සඳහා වෛද්‍ය මුඛ ආවරණ බුද්ධිමත් ලෙස භාවිතා කිරීමට ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය උපදෙස් දෙයි.
මුඛ ආවරණයක් පැළඳීම, භාවිත කිරීම, ඉවත් කිරීම සහ බැහැර කිරීම කරන්නේ කෙසේද?
01. මුඛ ආවරණයක් භාවිත කළ යුත්තේ සෞඛ්‍ය සේවකයන්, රැකබලා ගන්නන් සහ උණ සහ කැස්ස වැනි ශ්වසන රෝග ලක්ෂණ ඇති පුද්ගලයන් පමණක් බව මතක තබා ගන්න.
02. මුඛ ආවරණය ස්පර්ශ කිරීමට පෙර, ඇල්කොහොල් මත පදනම් වූ අත් රබර් හෝ සබන් හා ජලය සමඟ පිරිසිදු කරන්න.
03. මුඛ ආවරණය ගෙන සිදුරු තිබේදැයි පරීක්ෂා කරන්න.
04. ලෝහ තීරුව ඇති පැත්ත ඉහළ පැත්තයි.
05. මුඛ ආවරණයෙහි නිසි පැත්ත (වර්ණ පැත්ත) පිටතට වන සේ තබා ගන්න.
06. ඔබේ මුහුණට මුඛ ආවරණය තබන්න. ඔබේ නාසයේ හැඩයට හැඩ ගැසෙන පරිදි එහි ලෝහ තීරුව හෝ තද දාරය සවි කරන්න.
07. මුඛ ආවරණය පහළට අදින්න. එවිට එය ඔබේ මුඛය සහ නිකට ආවරණය කරයි.
08. භාවිතයෙන් පසු, මුඛ ආවරණය ගලවන්න; මුඛ ආවරණය දූෂිත පෘෂ්ඨයන් ස්පර්ශ කිරීමෙන් වළක්වා ගැනීම සඳහා ඔබේ මුහුණෙන් හා ඇඳුම්වලින් වෙස්මුහුණ ඉවත් කරන විට කන් පිටුපසින් ප්‍රත්‍යාස්ථ වළළු ඉවත් කරන්න.
09. භාවිතයෙන් පසු සංවෘත බඳුනක මුඛ ආවරණය ඉවතලන්න.
10. මුඛ ආවරණය ස්පර්ශ කිරීමෙන් හෝ ඉවතලීමෙන් පසු අත් පිරිසිදු කරන්න - ඇල්කොහොල් හෝ සබන් යොදා වතුරෙන් අත් සෝදන්න.
- සුගත් පී. කුලතුංගආරච්චි